Tercihleri yaparken nelere dikkat etmeliyim?

Sanıyorum ki LYS’den çıkan her öğrenciyi sınav sonuçları ve tercihler için bir telaş sarıyor. Daha önce kafasında bir meslek belirleyenler üniversite araştırmalarına başlıyor, belirlemeyenler ise “Hangi  mesleği seçmeliyim?” telaşına giriyor. Ben de tam bu dönemler için size yardımcı olacağını düşündüğüm birkaç şeyi yazmak istedim.

1)      Sevdiğiniz alanlara yönelin. Bu maddeyi meslek seçme konusunda kararsız olanlar için yazmak istedim. Özellikle çevreden(aile, arkadaşlar, akrabalar…) “Doktor ol, işin garantin olsun!”, “Mühendisler de iyi para kazanıyormuş!” gibi cümleler duyabilirsiniz. Yine de size uygun olduğunu düşünmüyorsanız bu mesleği seçmenizi önermiyorum. Bu sizin ömrünüz boyunca yapacağınız meslek  ve istemeden, sevmeden yapmanız bir süreden sonra sizi bunaltacaktır.

2)      Mutlaka ileriye dönük planlar yapın. Demek istediğim şey “Mezun olduktan sonra ne yapmak istiyorum?” diye düşünmeniz. Günümüzde Türkiye’de üniversite mezunu birçok kişi işsiz durumda ve hayal ettikleri mesleği yapamıyorlar. Ancak bu iş imkanı çok diye sevmediğiniz bir işi yapın demek değil. Kendinizi üniversite yıllarında geliştirerek ileride yapmak istediğiniz işi yapabilir, hayallerinizi gerçekleştirebilirsini. Özellikle yurtdışı değişim programları bunun için ideal.

3)      Tercih etmeyi düşündüğünüz mesleği yapan insanlarla konuşun. Bazen düşündüğümüz meslek bizim hayal ettiğimiz gibi olmayabilir ya da çalışma ortamı, koşulları bize uymayabilir. Örneğin çabuk sinirlenen, sabırlı olmayan birinin öğretmenlik mesleğini düşünmesi ileride onu zorlayabilir. Tam tersine doktorluğu sadece cerrahlıktan ibaret sanıp tercih etmeyenler de yanılabilir. Tercih ettiğiniz mesleğin bir çok alt dalı ve çalışma ortamı olabilir. Bu yüzden o mesleği yapan kişi size en doğru bilgiyi verecektir.

4)      Üniversite tercihi yaparken yaşam şartlarınızı göz önünde bulundurun. Eğer çok rahat bir hayat sürüyorsanız ve büyükşehirlerde iseniz daha küçük şehirlerde sıkılabilirsiniz. Bu yüzden üniversite ve şehir değişikliği yapmaya çalışan birçok öğrenci var. Aksine daha küçük ve sakin yerlerde yaşıyorsanız büyükşehirlerin kalabalığı ve gürültüsü de size fazla gelebilir. Bunu en iyi gidip görerek anlayabilirsiniz. Eğer imkanınız varsa düşündüğünüz üniversiteyi ve şehri mutlaka gezin, görün.

5)      Tercihlerinizi oluştururken puanları değil başarı sıralamalarını dikkate alın. Bunu zaten birçoğunuz biliyorsunuzdur. Üniversitelerin puanları her sene sınava ve öğrencilere bağlı olarak değişir. Bu yüzden tercih listesinizi oluştururken mutlaka başarı sıralamalarına bakın. Ancak sıralamalar da her sene aynı kalmaz. Bu yüzden birkaç yılın sıralamalarına bakarak tercih yapmanız daha yararlı olacaktır.

6)      Tercihleriniz arasında sıralama yaparken tutmaz diyerek sizden daha üst başarı sıralamasına sahip üniversiteleri geçmeyin. Üniversitelerin başarı sıralamaları öğrencilerin tercih durumuna göre değişkenlik gösteriyor. Bu yüzden  geçtiğimiz seneye göre  sizden daha yukarıda sıralamaya sahip bir üniversite bu sene sıralamasını düşürebilir ve sizde böylece o üniversiteye girebilirsiniz.

7)      Sizden daha düşük başarı sıralamalarına sahip üniversiteleri de mutlaka tercihlerinize ekleyin. ÖSYM size 24 tercih hakkı sunuyor. Bunun üst basamaklarına sizden daha yüksek başarı sıralamasına sahip yerleri, ortalara size yakın ve biraz aşağısındaki yerleri ve sonlara doğru ise sizden aşağıdaki yerleri de yazmalısınız. Başarı sıralamaları yükselebildiği gibi düşebilir de. Bu yüzden mutlaka sizden daha altta yer alan üniversiteleri de tercihlerinize ekleyin. Tabiki tercihlerin 24’ünü de doldurmak zorunda değilsiniz, sizin için yeterli olduğunu düşündüğünüz kadar yazmanız en doğrusu.

8)      Son ve bence en önemli maddeye geldik. ÖSYM her yıl tercih kılavuzu yayınlıyor ve bu kılavuzda aradığınız birçok şeyi bulabilirsiniz. Fazla dikkat edilmeyen ama asıl önemli olan ise üniversitelerin şartları numaralandırılmış olarak veriliyor. Örneğin hazırlık sınıfının zorunlu olup olmadığı, eğitim dili, eğitim süresi, yetenek sınavı vb. birçok bilgiyi bu kılavuzda bulabilirsiniz. Bu yüzden istediğiniz bölüm ve üniversitenin şartlarına bakmanız bence çok önemli.

Umarım yazdıklarım sizin için faydalı olmuştur. Bunlar tamamen benim görüşlerim, kendi tercih dönemimde uyguladıklarım. (Tabiki kendi okulumdaki rehberlikçi ile.) Size de tavsiyem bir rehber öğretmeninden destek almanız. Zaten ücretsiz olarak bu hizmeti veren kurumlar da var. Buraya kadar okuduysanız teşekkür ederim, bir dahaki yazıda görüşmek üzere!